Inleiding 3/8
Bach in context
Het is mijn ervaring dat Bachs cantates nog meer gaan leven als je de moeite neemt je wat in de context te verdiepen waarin zij ontstonden en werden uitgevoerd. Hierbij mijn greep uit de overvloed aan beschikbare informatie.
Een ruim geïllustreerd overzicht van Bachs leven vind je in De grote Bach Atlas, die Govert Jan Bach samenstelde. Christoph Wolffs biografie Johann Sebastian Bach. The Learned Musician biedt veel inzicht in Bachs leven en werk gebaseerd op recent wetenschappelijk onderzoek. In Bach’s Musical Universe - The Composer and his Work gaat Wolff dieper in op composities van Bach, waaronder de tweede kerkjaargang cantates die hij in Leipzig schreef. Een standaardwerk over Bachs cantates is Alfred Dürrs Johann Sebastian Bach - Die Kantaten.6 Ik leerde veel van de opstellen in De wereld van de Bach cantates. Johann Sebastian Bachs Geestelijke, Wereldlijke en Kerkelijke Cantates, die Christoph Wolff en Ton Koopman samenstelden als aanvulling op de volledige cantate-opnamen door The Amsterdam Baroque Choir and Orchestra.
Zoals te verwachten is biedt het wereldwijde web een massa informatie. Naast de al genoemde websites zijn de website van het Bach Archiv te Leipzig en de Bachipedia bij het cantateproject van de J.S.Bach-Stiftung zeer bruikbaar. Op allofbach.com wil de Nederlandse Bachvereniging in de loop der tijd al Bachs werken beschikbaar maken. Bij een zoekactie op, zeg, YouTube, vind je ongetwijfeld nog veel meer. Eduard van Hengel geeft bij elke cantatebespreking onder ‘Beluister’ een lijst met YouTube-links naar uitvoeringen van de betreffende cantate, en onder ‘Downloads’ links naar tekst en vertaling, naar midi-files en naar diverse partituren.
Luister je graag naar podcasts? Zeer goed vind ik de relatief korte afleveringen van de Duitse MDR Klassik podcast Die Bach-Kantate mit Maul & Schrammek die grotendeels gelijk op gaan met het Lutherse kerkjaar. Verder raad ik je Bach & Co van Govert Jan Bach en Hans Meerman aan of de al afgeronde podcast-reeks Bach van de Dag van Frank de Munnink.
Wat levert dit alles aan inzichten op over Bachs cantates en hun context? In de volgende secties geef ik een indruk van inzichten die ik de laatste jaren heb opgedaan.